In het verleden was het gebruikelijk dat patiënten die last hadden van mouches volantes of ook glasvochttroebelingen het advies kregen zich erbij neer te leggen: de zwevende slierten voor hun ogen en de beperkingen van hun gezichtsveld en hun levenskwaliteit moesten zij accepteren. Deze benadering is ook vandaag de dag nog wijdverspreid en wordt vaak gerechtvaardigd met de opvatting dat mouches volantes in het algemeen onschuldige visuele verschijnselen zijn.
In de afgelopen jaren groeit echter het besef hoe sterk mouches volantes het leven van de betroffenen kunnen beïnvloeden. Er is een toenemend bewustzijn van de psychologische en visuele uitdagingen waarmee patiënten worden geconfronteerd. Veel mensen vinden het moeilijk deze glasvochttroebelingen te negeren of eraan te wennen.
Dit heeft geleid tot intensief onderzoek, een herwaardering en een dieper begrip van de onderliggende oorzaken van mouches volantes. Nieuwe opties, zoals dieetmaatregelen en chirurgische ingrepen die erop gericht zijn de impact op de levenskwaliteit te verminderen, komen steeds meer op de voorgrond.
Op deze pagina vindt u een overzicht van gangbare behandelingsmethoden voor mouches volantes, inclusief hun voordelen en risico’s. Voorafgaand wordt het advies om geen actie te ondernemen kritisch belicht.
Geen behandeling
Eerst lichten we de meest gangbare “behandeling” toe – die strikt genomen geen echte behandeling is. Deze benadering is gebaseerd op de medische consensus dat mouches volantes slechts een minimaal risico vormen. Zorgverleners richten zich bij patiënten met mouches volantes in de eerste plaats op het controleren van symptomen die kunnen wijzen op ernstigere aandoeningen, zoals een netvliesloslating (ablatio retinae).
Voordelen en risico’s van het ‘geen behandeling’-beleid bij mouches volantes
De keuze om geen behandeling te ondergaan, vermijdt de potentiële risico’s van een chirurgische ingreep. Glasvochttroebelingen worden veroorzaakt door degeneratie van het glasvocht. Als men niets onderneemt, worden de achterliggende degeneratieve processen niet afgeremd of teruggedraaid. Met de opkomst van nieuwe, niet-invasieve methoden – zoals aanpassingen in leefstijl en dieet – kan het standpunt om helemaal niets te ondernemen als verouderd worden beschouwd.
Voeding en voedingssupplementen
Het glasvocht beschikt over een uniek beschermingsmechanisme tegen oxidatieve stress en collageenglycatie. Tijdens het degeneratieproces verliest dit mechanisme echter aan effectiviteit. Het aanvullen van het oog met micronutriënten kan helpen dit systeem weer te activeren, waardoor het samenklonteren van collageenvezels wordt verminderd of zelfs voorkomen.
De volgende micronutriënten zijn in het menselijk glasvocht aangetroffen en nemen aantoonbaar af bij degeneratie en aandoeningen:
- Vitamine C helpt oxidatieve stress in het oog tegen te gaan door reactieve zuurstofcomponenten en vrije radicalen te neutraliseren.
- Zinc bevordert de synthese van metallothioneïne, een metaalbindend eiwit dat weefsels dankzij zijn antioxidatieve en antiglycaterende eigenschappen beschermt tegen glycoxidatie. Bovendien is zink een belangrijke cofactor van superoxidedismutase 3 (SOD3), een metallo-enzym dat superoxideradicalen omzet in waterstofperoxide en zuurstof en draagt zo bij aan de afbraak van vrije radicalen. Op deze manier draagt zink bij aan de regulering van oxidatieve stress in het glasvocht.
- L-Lysine, een essentieel vrij aminozuur, helpt collageenglycatie te voorkomen en fungeert als een chemische ‘chaperonne’.
Andere micronutriënten die effectief werken tegen oxidatieve stress en eiwitglycatie:
- Proanthocyanidinen, aanwezig in druiven, zijn bewezen effectief bij de bestrijding van eiwitglycatie.
- Hesperidin regulates oxidative stress and reduces the level of inflammatory cytokines by inhibiting the formation advanced glycation end products which enhances glycation of collagen.
- Hesperidine reguleert oxidatieve stress en verlaagt het gehalte aan ontstekingsbevorderende cytokinen door de vorming van geavanceerde glycatie-eindproducten (Advanced Glycation End Products, AGEs) te remmen.
De opname van deze micronutriënten, via voeding, of voedingssupplementen, kan helpen het proces van mouches volantes te vertragen of zelfs gedeeltelijk om te keren. Hierdoor kunnen zowel de visuele verstoring alsook de emotionele belasting die met deze aandoening gepaard gaat, verminderen.
WETENSCHAPPELIJKE STUDIES hebben aangetoond dat een dagelijkse inname van 125 mg L-lysine, 5 mg zink, 40 mg vitamine C, 25 mg proanthocyanidinen en 60 mg hesperidine gedurende een periode van zes maanden bij 77% van de patiënten leidde tot een vermindering van de gebieden met glasvochttroebeling of mouches volantes.
Voordelen en risico’s van proactieve voeding en supplementen
Voor een uitgebreide analyse van de voor- en nadelen, lees het artikel KAN VOEDING HELPEN BIJ WAZIGE VLEKKEN VOOR DE OGEN?
Atropine oogdruppels
Atropine oogdruppels worden in de oogheelkunde voor verschillende doeleinden gebruikt. Een van de belangrijkste toepassingen is pupilverwijding, wat nuttig is tijdens oogonderzoeken, met name bij het beoordelen van het netvlies of tijdens bepaalde chirurgische ingrepen.
Onderzoek heeft aangetoond dat in deze context een subjectieve verbetering van de symptomen van mouches volantes kan optreden. Dit effect wordt verklaard doordat de schaduwen die door de troebelingen worden veroorzaakt, minder opvallen door de toename van het licht. Het is belangrijk om te weten dat atropine-oogdruppels uitsluitend op doktersrecept verkrijgbaar zijn en dus alleen onder begeleiding van een medisch deskundige gebruikt mogen worden.
Voordelen en risico’s van atropine-oogdruppels
Atropine-oogdruppels kunnen de symptomen van mouches volantes verminderen en zo snel verlichting bieden aan patiënten die veel hinder ondervinden. Ze pakken echter niet de onderliggende oorzaak van de glasvochttroebelingen aan. Bovendien zijn atropine-oogdruppels niet bedoeld voor de behandeling van glasvochttroebelingen.
Het gebruik ervan zorgt voor een kunstmatige verwijding van de pupil en kan bijwerkingen veroorzaken, zoals verminderd zicht, verhoogde lichtgevoeligheid en soms ontsteking van de ooglidrand en het bindvlies. Dit kan leiden tot branderigheid van de ogen, tranende ogen, overgevoeligheid voor licht en blaarvorming.
Vitrectomie
Een vitrectomie is een oogheelkundige operatie waarbij de glasvochtgel gedeeltelijk of volledig uit het oog wordt verwijderd en vervangen door een synthetische substantie.
Er zijn drie veelgebruikte vitrectomie-technieken:
- Pars plana-vitrectomie: Bij deze ingreep worden kleine incisies gemaakt in de pars plana, een gebied van het oog dat zich tussen de iris en het netvlies bevindt. De pars plana-vitrectomie wordt vaak toegepast bij aandoeningen zoals netvliesloslatingen, diabetische retinopathie en maculagat. Ze kan ook worden gebruikt om grotere of dicht opeengepakte mouches volantes te verwijderen.
- Anterieure vitrectomie: Tijdens een anterieure vitrectomie verwijdert de chirurg het glasvochtgel uit het voorste deel van het oog, meestal via een incisie in het hoornvlies of de sclera. Deze techniek komt minder vaak voor en wordt doorgaans toegepast in specifieke situaties, zoals het verwijderen van collageenstrengen of -afzettingen tijdens een cataractoperatie.
- Beperkte vitrectomie (limited vitrectomy): Deze methode wordt uitgevoerd met kleinere instrumenten en incisies van doorgaans minder dan 1 mm. De beperkte vitrectomie wordt vaak gebruikt om mouches volantes te behandelen en tegelijkertijd het risico op complicaties te verkleinen die kunnen optreden bij traditionele technieken.
Voordelen en risico’s van vitrectomie
Een vitrectomie biedt toegang tot het netvlies en stelt de chirurg in staat onderliggende problemen die het zicht aantasten, te behandelen. De procedure wordt hoofdzakelijk toegepast bij ernstigere afwijkingen aan het netvlies, maar wordt ook onderzocht als mogelijke optie voor de behandeling van hinderlijke mouches volantes.
Door volledige verwijdering van het glasvocht verdwijnen in 100% van de gevallen de glasvochttroebelingen. Toch blijft het gebruik van vitrectomie voor dit doel controversieel vanwege de bijbehorende risico’s en beperkingen die ermee gepaard gaan.
Een vitrectomie is een grote chirurgische ingreep die aanzienlijke risico’s met zich meebrengt, zoals:
- ernstige, gezichgtsbedreigende complicaties als het netvlies tijdens de operatie beschadigd raakt, waaronder cystoïd macula-oedeem, vorming van een epiretinaal membraan en netvliesscheur of -loslating
- infecties en ontstekingen van de oogbol die door de operatie kunnen worden veroorzaakt.
- vervroegde cataractvorming met mogelijk verlies van de accommodatie, waardoor vaak een tweede operatie nodig is om de natuurlijke lens te verwijderen en te vervangen door een kunstmatige lens
- verhoogde oogdruk
- gedeeltelijke verwijdering van de glasvochtgel kan leiden tot de terugkeer of de ontwikkeling van nieuwe glasvochttroebelingen
Laserbehandeling bij mouches volantes: Vitreolyse
Vitreolyse is een minimaal invasieve methode om mouches volantes te behandelen met behulp van een YAG-laser, een medisch apparaat dat een hoogenergetische laserstraal genereert. Bij laser-vitreolyse worden extreem korte lichtpulsen zeer nauwkeurig op het glasvocht gericht. Het effect op de troebelingen is tweeledig:
- Fragmentatie
- Verplaatsing uit de optische as
De laserstraal wordt exact op het getroffen gebied in het glasvocht gericht, waar zich grotere troebelingen bevinden. Deze collageenconglomeraten worden verbrijzeld zodat ze het zicht niet langer belemmeren.
Voordelen en risico’s van vitreolyse bij glasvochttroebelingen
Ondanks de effectiviteit brengt vitreolyse ook risico’s met zich mee. Er kunnen ernstige complicaties zoals beschadiging van de lens of het netvlies optreden. Daarom voeren oogartsen deze behandeling alleen uit na een zorgvuldige diagnose en uitgebreide patiëntenvoorlichting. Bovendien kan de methode uitsluitend toegepast worden bij grotere troebelingen die zich op voldoende afstand van het netvlies en de lens bevinden.
De gerenommeerde arts dr. Karl Brasse heeft glasvochttroebelingen ingedeeld in vijf groepen om de geschiktheid voor vitreolyse te beoordelen:
- Groep I: Troebelingen die ontstaan in de retina opercula (kleine stukjes netvliesweefsel) zijn doorgaans goed behandelbaar.
- Groep II: Troebelingen die hun oorsprong vinden in de achterrand van het glasvocht of van de glasvochtrandschede (Weiss-ring) zijn meestal goed behandelbaar.
- Groep III: Troebelingen binnen het glasvochtweefsel, slechts gedeeltelijk te behandelen.
- Groep IV: Troebelingen die ontstaan aan de achterkant van de lens, meestal goed behandelbaar.
- Groep V: Verschillende vertroebelingen die het gevolg zijn van bijvoorbeeld ontsteking, degeneratie of trauma, komen meestal niet in aanmerking voor behandeling.
Het is belangrijk om te weten dat bij de behandeling van troebelingen uit groep I, vaak veel kleine fragmenten ontstaan. Deze hebben de neiging samen te klonteren. Binnen enkele weken kunnen zich daardoor nieuwe troebelingen ontwikkelen, die vooral bij zeer grote oorspronkelijke structuren meer verstorend kunnen zijn dan de oorspronkelijke situatie.
Algemene risico’s van vitreolyse
- Beschadiging van de lens: Mogelijke vertroebeling en daardoor later een complexere cataractoperatie
- Beschadiging van het netvlies: Weefselbeschadiging van het netvlies en het vaatvlies (bloedingen, secundaire choroïdale neovascularisatie)
- Toename van de klachten: Door de ontwikkeling van meerdere kleine fragmenten
- Verhoogde oogdruk
